Δοκίμιο

Ιστορία της Κύπρου

Η Κύπρος, ένα μικρό νησί στο ανατολικό άκρο της Μεσογείου έχει μία ιστορία μακραίωνη και αντιστρόφως ανάλογης σπουδαιότητας με την έκτασή της. Κατοικήθηκε σύμφωνα με ανασκαφές το 10.000 π.Χ.. Το νησί είχε πλούσια κοιτάσματα χαλκού και η εκμετάλλευσή τους οδήγησε στην οικονομική άνθιση της Κύπρου το 2000 π.Χ.. Γύρω στο 1500 π.Χ. φτάνουν στο νησί Μυκηναίοι και λίγο αργότερα Αχαιοί οι οποίοι δημιούργησαν τις πόλεις της Πάφου και της Σαλαμίνας.

Η σπουδαία γεωγραφική θέση του νησιού και το πλούσιο έδαφος και υπέδαφός του στάθηκαν αφορμή για να κατακτηθεί διαδοχικά από Ασσύριους Αιγύπτιους και Πέρσες κατά τα κλασσικά χρόνια. Ωστόσο το νησί δεν έχασε ποτέ την ελληνική του ταυτότητα, την οποία τόνισε ιδιαίτερα ο βασιλιάς Ευαγόρας (411-374 π.Χ.) καθιστώντας την Κύπρο σπουδαίο κέντρο του ελληνικού κόσμου. Μάλιστα το νησί έγινε μέρος της αυτοκρατορίας του Μεγάλου Αλεξάνδρου.

Κατά το πέρασμα των αιώνων η Κύπρος αποτέλεσε διαδοχικά μέρος της Ρωμαϊκής και Βυζαντινής ιστορίας. Μετά τον 7^ο  αιώνα μ.Χ. και για 300 περίπου χρόνια υφίσταται συνεχείς επιθέσεις Αράβων. Το νησί καταλαμβάνεται από τον βασιλιά της Αγγλίας, Ριχάρδο τον Λεοντόκαρδο, το 1191. Αυτός, ένα χρόνο αργότερα, το πουλάει στους Ναϊτες Ιππότες, οι οποίοι το μεταπωλούν στον εκθρονισμένο βασιλιά της Ιερουσαλήμ,  Γκυ Ντε Λουζινιάν. Ξεκίνησε με αυτόν η εποχή της Φραγκοκρατίας που διήρκησε περίπου 3 αιώνες και κατά την οποία η Ελληνορθόδοξη Εκκλησία, που θεμελιώθηκε από τον Απόστολο Παύλο, αντικαταστάθηκε από την Καθολική.

Μετά από περίπου έναν αιώνα Ενετικής κατοχής το 1570 οι Οθωμανοί Τούρκοι επιτίθενται στην Κύπρο, καταλαμβάνουν την Λευκωσία και σφαγιάζουν τον πληθυσμό της. Μάλιστα για έναν χρόνο πολιορκούν την Αμμόχωστο, μία από τις πιο πλούσιες πόλεις της Εγγύς Ανατολής. Οι Οθωμανοί παραχώρησαν προνόμια στον λαό της Κύπρου, ένα από τα οποία ήταν και η ελεύθερη άσκηση των θρησκευτικών τους καθηκόντων. Ωστόσο από τα πρώτα χρόνια της Τουρκοκρατίας σημειώνονται στο νησί εξεγέρσεις.

Το νησί δεν ενεπλάκη ενεργά στην Ελληνική επανάσταση, ωστόσο, πολλοί Κύπριοι πολέμησαν στο πλευρό των Ελλήνων. Στα χρόνια της Τουρκοκρατίας διαμορφώθηκε Τούρκικη κοινότητα στο νησί. Οι Ελληνοκύπριοι κυριαρχούν, όμως, πληθυσμιακά σε ποσοστό 80%. Οι δύο κοινότητες έχουν διαφορετική θρησκεία, γλώσσα και δίκιο.

Τελικά, το 1878 το νησί παραχωρείται στην Αγγλία από τους Τούρκους ως αντάλλαγμα της αμυντικής βοήθειας που θα προσφέρουν οι Άγγλοι σε αυτούς. Η Κύπρος είναι πολύτιμη για τους Άγγλους στα τέλη του 19^ου αρχές του 20^ού αιώνα. Αυτό συμβαίνει λόγω της γεωγραφικής της θέσης, αφού βρίσκεται κοντά στην διώρυγα του Σουέζ και την πετρελαιοφόρα περιοχή της Μέσης Ανατολής. Καθ’ όλη τη διάρκεια της Αγγλοκρατίας οι Έλληνες της Κύπρου σθεναρά ζητούσαν την ένωσή της με την Ελλάδα. Το αίτημα απορρίφθηκε οριστικά μετά τη συνθήκη της Λοζάνης το 1923.

Το 1950 οι Ελληνοκύπριοι με ένα συντριπτικό ποσοστό, μετά από δημοψήφισμα, αποφασίζουν την ένωση με την Ελλάδα. Το αίτημά τους όμως απορρίφθηκε. Το 1955 ξεκινά  απελευθερωτικός αγώνας στην Κύπρο τον οποίο ανέλαβε η Ε.Ο.Κ.Α. (Εθνική Οργάνωση Κυπρίων Αγωνιστών). Ηγέτες της ήταν ο Αρχιεπίσκοπος Κύπρου Μακάριος και ο Γεώργιος Γρίβας Διγενής. Οι αντιδράσεις των Άγγλων ήταν βίαιες, όπως και των Τουρκοκύπριων, οι οποίοι δεν επιθυμούσαν την ένωση με την Ελλάδα και τελικά συντάχθηκαν με τους Άγγλους. Έτσι η Τουρκία επικαλούμενη την προστασία των Τουρκοκύπριων κατέστη ισότιμος συνομιλητής του προβλήματος επιδιώκοντας να αποτρέψει την επέκταση της ελληνικής επικράτειας στα νότια θαλάσσια σύνορά της.

Τελικά, οι Βρετανοί συναίνεσαν στην δημιουργία ανεξάρτητου κυπριακού κράτους και τον Φεβρουάριο του 1959 υπογράφηκε συνθήκη Ζυρίχης – Λονδίνου  ανάμεσα σε Ελλάδα – Τουρκία – Αγγλία και ανάμεσα στις δύο κοινότητες του νησιού και ιδρύεται η κυπριακή δημοκρατία. Όμως τόσο η ελληνική, όσο και η τουρκική κοινότητα του νησιού επεδίωκαν οι πρώτοι την ένωση με την Ελλά δα και οι δεύτεροι την οριστική διχοτόμηση του νησιού. Πρώτος πρόεδρος του νησιού εξελέγη ο αρχιεπίσκοπος Μακάριος.

Οι διαφωνίες ανάμεσα στις δύο κοινότητες σε θέματα οικονομίας, δημόσιας διοίκηση, στελέχωσης του στρατού ήταν αρκετές και οδήγησαν σε ταραχές και ένοπλες συγκρούσεις. Μετά την κλιμάκωση αυτή ανάμεσα στις δύο κοινότητες το 1963 – 1964 επικράτησε σχετική ηρεμία. Τον Ιούλιο του 1974 οργανώθηκε από τον Έλληνα δικτάτορα Ιωαννίδη πραξικόπημα εναντίον του Μακάριου ο οποίος φυγαδεύτηκε από τους Άγγλους στο εξωτερικό. Λίγες μέρες αργότερα στις 20 Ιουλίου του 1974 γίνεται το πρώτο μέρος της τουρκικής εισβολής στο νησί με αποτέλεσμα χιλιάδων νεκρών και αγνοουμένων και πάνω από 180.000 ελληνοκύπριων προσφύγων.

Η διαίρεση του νησιού διατηρείται ακόμη και σήμερα. Η Τουρκία διατηρεί στο νησί πάνω από 40.000 στρατιώτες και ενθαρρύνει την παράνομη εγκατάσταση εποίκων στο νησί. Σήμερα η Κύπρος είναι ισότιμο μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο το βόρειο τμήμα της εξαιρείται της Ευρωπαϊκής νομοθεσίας και το κυπριακό πρόβλημα παραμένει εμπόδιο για την ένταξη της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση.   

 

                                                                                            Ζαχόπουλος Φίλιππος